Rodzaje pisma w książce rękopiśmiennej

Strona powitalna >>Historia pisma >> Rodzaje pisma >> Pismo greckie
	Rodzaje pisma w książce rękopiśmiennej

Pismo greckie

grecka majuskula
grecka uncjala
grecka kursywa
grecka minuskula

Pismo łacińskie

Pismo humanistyczne

Pismo gotyckie

Galeria zdjęć

Strona główna

Pismo greckie

Pochodzi od pisma semickiego jest jego dalszym udoskonaleniem jako alfabet spółgłoskowo-samogłoskowym. Czas powstania alfabetu greckiego określa się na początek pierwszego tysiąclecia p.n.e.

Mitologia grecka głosi, że twórcami pisma były córki boga Apollina, inna wersja mówi o Hermesie, a jeszcze inna - być może częściowo prawdziwie - głosi iż pismo wynalazł Kadmos - mityczny założyciel Teb, który miał być synem króla Fenicjan.

W istocie, Grecy w X wieku p.n.e. przejeli pismo od Fenicjan bądź bezpośrednio, bądź za pośrednictwem Pelazgów. O zapożyczeniu pisma greckiego od alfabetu fenickiego świadczą także cechy samego pisma: najdawniejsze litery greckie mają kształt niemal identyczny z fenickimi, ich nazwy i kolejność w alfabecie, pierwotnie p.g. biegło także wierszach od prawej do lewej strony, następnie zmodyfikowano ten sposób pisząc raz od prawej, raz od lewej tzw. bustrofedon (zgodnie z ruchem wołów przy orce), aż w końcu pisano już w sposób przyjęty aż do dziś - od lewej do prawej.

Około V w. p. Chr. wyodrebniło się pismo w trzech odmianach: wschodniej (używane w koloniach jońskich w Azji Mniejszej i Attyce), południowej (używane na Krecie i wyspie Thera) i zachodniej (używane w Peloponezie, Tessali, koloniach greckich w południowej Italii i na Sycyli i).Dały one początek większości pism na świecie: z odmiany zachodniej powstało pismo łacińskie, ze wschodniej zaś wywodzi się cyrylica.

Z końcem V w.p.n.e. dokonało się ujednolicenie klasycznego pisma greckiego. Jako datę przełomową przyjmuje się 403 r. p.n.e. kiedy zostały w Atenach wydane stare prawe spisane nowym pismem, które stało się następnie wspólne dla całej Grecji. Język ten obowiązuje, w prawie nie zmienionej formie, do dziś.

W V w. p.Chr. Grecy posiadali już alfabet składający się z dwudziestu czterech liter (17 spółgłosek i 7 samogłosek). Dalsza ewolucja pisma rozwinęła się w kierunku stylów, powstało pismo "większe" - majuskuła oraz pismo "małe" - minuskuła.

Pismo greckie cechowała prostota, przewaga kreski pionowej i jednakowa wysokość liter oraz stosowanie form trójkątnych i okrągłych. W piśmie greckim rozróżnia się zależnie od kształtu liter następujące typy pisma.

1. Grecka majuskuła

Pismo monumentalne używane do inskrypcji na kamieniu( łatwo dające wykuć się w kamieniu) posiadające formy proste o przewadze linii pionowych i poziomych, wszystkie litery są duże i posiadają jednakową wysokość. Zastosowanie do p. książkowego nazywa się kapitałą grecką. Była to pierwotna wersja pisma zarówno w starożytnej Grecji, jak i w Rzymie.

2. Grecka uncjała

Zmiana materiału pisarskiego z papirusu na pergamin wpłynęła na modyfikację pisma. Gładki pergamin pozwalał na kreślenie linii zaokrąglonych i płynnych. Tak powstała uncjała. Pismo to zaczęto stosować na początku naszej ery. Najstarszy zachowany zabytek z tym stylem pochodzi z III w., są to inskrypcje z Timigadu. W VII w. uncjała przestała być używana do pisania całych kodeksów, długo jeszcze używano jej do pisania nagłówków.

3. Grecka kursywa

Stosowana w handlu; pismo pospieszne mało staranne; najwcześniejsze jej zabytki pochodzą z II w.p.n.e.

4. Grecka minuskuła

Nazwa od łac. minusculus - bardzo mały. Pismo składające się z małych liter o różnej wysokości. Dają się one wpisać między cztery poziome linie: a b c d e f g. Składają się na nią elementy zarówno uncjały, jak kursywy.

Minuskuła była używana nieco później, z przekształcenia greckiej kursywy (pisma pochyłego) i wydłużania kresek pionowych. Jej litery przekraczają zarówno dolną, jak górną linię wiersza.